Het project is ontstaan uit drie bevindingen:
- De twee wijken (Martelaars en Onze-Lieve-Vrouw ter Sneeuw) worden gekenmerkt door geografische en stedelijke barrières die moeilijk te overschrijden zijn, vooral voor ouderen en / of minder mobiele mensen: aanzienlijke hellingen, voetpaden die moeilijk te gebruiken zijn, grote boulevards om over te steken en administratieve centra om te omzeilen om andere buurten te bereiken …
- Er is dus een grote onevenwichtigheid tussen de mensen die in de buurt wonen en degenen die de buurt doorkruisen of er alleen zijn om te werken. Volgens cijfers van de Buurtmonitoring van het Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse is slechts 15% van het gebied bestemd voor residentiële woningen. De overige 85% is voor alle soorten gebruikers. Op het eerste gezicht hebben veel gebruikers geen verbinding met de bewoners en spelen ze geen actieve rol in de wijk.
- Er zijn zeer weinig lokale diensten en winkels voor de inwoners, vooral voor ouderen, en veel inwoners wonen alleen. De bewoners voelen zich soms vergeten door de Stad.
LD3 vzw wilde daarom alle actoren van de buurt samenbrengen om samen een meer ondersteunende buurt te creëren: een zorgzame wijk waar we elkaar kennen en vertrouwen, waar informatie en diensten circuleren, waar we weten waar we terecht kunnen met vragen of problemen, waar we elkaar helpen, en waar iedereen goed kan leven en ouder worden.
Met wie creëren we deze zorgzame buurt? Met iedereen die deze buurten regelmatig gebruikt, woont of passeert (bewoners, pendelaars en voorbijgangers), en met elke organisatie in de buurt, of deze nu vaak betrokken is bij vergelijkbare projecten (lokale en sociale verenigingen) of niet (bedrijven, niet-lokale verenigingen en bedrijven in de buurt). Deze laatste groep “atypische” actoren houdt onze bijzondere aandacht voor dit project en vormt de basis van ons onderzoek: we willen onderzoeken welke rol en verantwoordelijkheden deze actoren zouden kunnen nemen in een zorgzame buurtproject. Hoe kan een lokale winkelier, een bank, een kledingwinkel, een internationale vereniging, een museum,… – die niet per se een link heeft met zijn buurt – betrokken raken bij zijn directe omgeving en bijdragen aan een dynamiek van lokale zorgzaamheid? Hoe kunnen al deze actoren samen hun buurten op een duurzame manier in beweging brengen en welke signalen kunnen ze geven aan lokale overheden om hun situatie te veranderen?
Samenwerken in co-onderzoek
Samen stelden we een hoofdonderzoeksvraag op: hoe ontstaan verbindingen met gebruikers en welke rollen nemen ze op voor een zorgzame buurt?
En 2 onderliggende onderzoeksthema’s:
- Co-creatie en governance: hoe werk je samen met verschillende partners in de wijk?
- Politisering en verankering: hoe verankeren we de resultaten in de praktijk ?
Deze onderzoeksvragen worden verkend door middel van “Living Labs”: een zorgzame buurt met gebruikers zou op duizend-en-één manieren kunnen worden gecreëerd, via zeer verschillende acties, met meer of minder inzet en middelen. De verschillende Living Labs experimenteren met behoeften en ervaringen in de buurt die raken aan verschillende thema’s: het welzijn van oudere bewoners, het creëren van netwerken, een toegankelijke openbare ruimte,…. We gingen aan de slag in 6 Living Labs: Moestuin, Toegankelijkheid, Res’O, Cultuur, Zorgzaam Onderwijs, Ontmoetingsruimte. Deze Labs werden ondersteund door de projectpartners – Marilyn en Anne-Laure van Maison médicale Enseignement, Mia en Karine van Het Anker en Kate, Willeke en Lut van Odisee – samen met de bewoners en gebruikers van de wijken (het buurtcomité Onze-Lieve-Vrouw ter Sneeuw en het nieuwe buurtcomité in Martelaars, de groep Notre-Dame aux Verts, Théâtre des Martyrs,,…) . Gedurende deze drie jaar zijn de Labs geëvolueerd en hebben ze nieuwe acties en verbindingen voortgebracht.